Ο ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ Η ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ – ΚΑΛΕ ΠΑΝΑΪΡ(Ι)
Στο Κάστρο του Διδυμοτείχου ο Ιερός Ναός του Σωτήρος Χριστού είναι συνδεδεμένος με τη μεγαλύτερη κατά παράδοση εορτή της πόλης << την Πανήγυρη της Πεντηκοστής >> ή << Καλέ Παναΐρ(ι) >> στο τοπικό ιδίωμα .
Η βασική εκδήλωση της πανηγύρεως είναι η λιτανεία της Δεσποτικής εικόνος του Χριστού , από τον Ιερό Ναό του Σωτήρος Χριστού στον Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου και τανάπαλιν . Ακολουθούν λατρευτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις και δράσεις από φορείς και συλλόγους της πόλης, σε ανάμνηση γεγονότων της παράδοσης και της ιστορίας .
Σύμφωνα με την παράδοση , λοιπόν , το κάστρο του Διδυμοτείχου πολιορκήθηκε από τους Λατίνους Σταυροφόρους το 1205.
Από την άλλη , η ιστορία μας ενημερώνει , ότι ήταν οι Βουλγαροκουμάνοι του Τσάρου Ιωαννίτση, που πολιόρκησαν το κάστρο και ηττήθηκαν από τους πολιορκούμενους .
Θεωρείται ότι στη συλλογική μνήμη του λαού του Διδυμοτείχου διατηρούνταν και γιορτάζονταν την ημέρα της Πεντηκοστής η διπλή σωτηρία του κάστρου από τους Βουλγάρους και τους Λατίνους , που έγινε με τη θαυματουργή παρέμβαση του Χριστού . Οι πολιορκούμενοι από τους Σταυροφόρους απελπισμένοι εναπόθεσαν τις ελπίδες σωτηρίας τους στο Χριστό του κάστρου . Τη νύχτα του Σαββάτου προς την Κυριακή της Πεντηκοστής οι αποκλεισμένοι στο κάστρο αποφάσισαν να τολμήσουν έξοδο και προσευχήθηκαν μπροστά στην εικόνα του Χριστού . Ακολούθησε λιτανεία μεταξύ των δυο ναών του κάστρου . Μεταμεσονύκτια , αιφνίδια καταρρακτώδης βροχή προκάλεσε πλημμύρα και οι επιτιθέμενοι βρέθηκαν ξαφνικά σε δεινή θέση και διέφυγαν πανικόβλητοι .
Σε ανάμνηση του γεγονότος αυτού , λοιπόν , καθιερώθηκε η πανήγυρις της Πεντηκοστής , κατά την οποία μετά την λιτανεία μεταξύ των δύο ναών ακολουθούσαν, ακόμα και τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, χοροί – αγώνες πάλης και πολλά άλλα δρώμενα στα νότια ανατολικά του λόφου . Κάποια στιγμή το πανηγύρι μεταφέρθηκε στη θέση Τσαΐρια ( Χλόη ) λόγω της στενότητας του χώρου , αλλά και της επέκτασης του χριστιανικού στοιχείου εκτός των τειχών .
Προσκυνητές στο Καλέ Παναΐρ(ι) , σύμφωνα με τον αείμνηστο Δάσκαλο , Δημήτριο Μανάκα , έφταναν στο Διδυμότειχο από τα γύρω χωριά άλλα και από την απέναντι όχθη του ποταμού Έβρου και διανυκτέρευαν την παραμονή στον Ιερό Ναό του Σωτήρος Χριστού .
Το περιστατικό με τον μαζικό πνιγμό πανηγυριστών στον Έβρο , το 1888 , είναι ένα πραγματικό θλιβερό γεγονός , που πέρασε στις λαϊκές αφηγήσεις σαν παραμύθι ή σαν τραγούδι .
Ευχαριστούμε για τις πληροφορίες :
τον κ. Παντελή Αθανασιάδη : Άρθρο << Πανηγύρι του Κάστρου >>
τον κ. Αθανάσιο Γουρίδη : βιβλίο : << Τα κρυμμένα πρόσωπα του Ιανού : Διδυμότειχο , μια αέναη περιπλάνηση >>
Επιμέλεια : Λαογραφικό Μουσείο Διδυμοτείχου
